çarkıfelek bitkisi ne demek?
Çarkıfelek Bitkisi (Passiflora) Hakkında Bilgi
Çarkıfelek bitkisi (Passiflora), Passifloraceae familyasına ait, genellikle sarılıcı ve tırmanıcı özellikteki bir bitki cinsidir. Dünya genelinde tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygın olarak bulunur. Çiçeklerinin karmaşık ve gösterişli yapısıyla dikkat çeker ve bu özelliği nedeniyle "çarkıfelek" adını almıştır.
Genel Özellikleri:
- Görünüm: Çarkıfelek bitkileri, genellikle sarılıcı veya tırmanıcı gövdelere sahiptir. Yaprakları genellikle oval veya loblu olabilir. En dikkat çekici özelliği ise, taç yaprakları, çanak yaprakları ve filamentlerden oluşan karmaşık çiçekleridir.
- Çiçekler: Çiçekleri genellikle büyük ve gösterişlidir. Farklı türlerde farklı renklerde olabilirler (beyaz, mor, kırmızı, pembe gibi). Çiçeklerin ortasında, dişicik tepesi ve erkek organları bulunur.
- Meyveler: Çiçeklerin döllenmesiyle oluşan meyveleri de türüne göre farklı boyut ve renklerde olabilir. Bazı çarkıfelek türlerinin meyveleri yenilebilirken, bazılarınınki zehirlidir.
- Yayılım: Tohumları veya çelikler yoluyla çoğaltılabilir.
Kullanım Alanları:
- Süs Bitkisi: Gösterişli çiçekleri nedeniyle bahçelerde, parklarda ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.
- Gıda: Bazı türlerinin meyveleri taze olarak tüketilebilir veya meyve suyu, reçel, marmelat gibi ürünlerin yapımında kullanılır. En bilinen yenilebilir meyveli türü Passiflora edulis olarak bilinir.
- Tıbbi Kullanım: Bazı türlerinin yaprakları ve çiçekleri geleneksel tıpta sakinleştirici, uyku düzenleyici ve anksiyete azaltıcı etkileri nedeniyle kullanılır. Bu konudaki bilimsel araştırmalar devam etmektedir. Sakinleştirici etkisi olduğu düşünülmektedir. Anksiyete azaltıcı özelliği de bulunmaktadır.
- Endüstriyel Kullanım: Bazı türlerinin tohumlarından elde edilen yağ, kozmetik ve ilaç sektöründe kullanılır.
Yetiştirme Koşulları:
- Işık: Genellikle güneşli veya yarı gölgeli yerleri tercih ederler.
- Toprak: İyi drene edilmiş, humuslu ve besin maddelerince zengin toprakları severler.
- Sulama: Toprağın nemli kalmasını sağlayacak şekilde düzenli olarak sulanmalıdır.
- Sıcaklık: Ilıman ve sıcak iklimleri tercih ederler. Don olaylarına karşı hassastırlar.
Önemli Türleri:
- Passiflora edulis (Çarkıfelek meyvesi)
- Passiflora incarnata (Mor çarkıfelek)
- Passiflora caerulea (Mavi çarkıfelek)
Uyarı: Çarkıfelek bitkisinin bazı türleri zehirli olabilir. Bu nedenle, meyvelerinin veya diğer kısımlarının tüketimi konusunda dikkatli olunmalıdır. Tüketmeden önce türünün belirlenmesi ve güvenilir kaynaklardan bilgi alınması önemlidir.